“Sot po shkoj te mjeku për të bërë PAP testin, për herë të parë. Nëse ky shërbim nuk do të ishte i disponueshëm këtu, në vendlindjen time, do të më duhej të udhëtoja në Shtip ose Strumicë, që janë 30 km larg fshatit tim. Kam dëgjuar që mjeku im tani ofron edhe shërbime kontraceptive dhe këshillim për menopauzën, të cilat më duhen shumë tani. Mjekut të familjes mund t’i tregoj gjithçka, më dëgjon dhe më kupton, më informon. Do të doja të vazhdoja t’i merrja këto shërbime prej saj, madje së bashku me shërbime të tjera, si ekzaminimi me ultratinguj. Ne gratë e këtyre anëve nuk kemi akses tek gjinekologu. Prandaj ka rëndësi të madhe për ne kur kemi mjek familjar që mund të kujdeset për shëndetin tonë riprodhues“.
Këto janë fjalët e 39-vjeçares Emel, e cila jeton në Konçe, gjysmë ore me makinë nga Radovishi. Ajo ka një vajzë 19-vjeçare me të cilën shkon tek doktoresha Jeliz, e cila prej15 vitesh punon si mjeke familjare.
Dr. Jeliz, e cila i njeh mirë nevojat dhe sfidat e grave rurale, ishte një nga 24 ofruesit e trajnuar në Klinikën Gjinekologjike dhe Obstetrike të Universitetit për të ofruar shërbime bazë të shëndetit seksual dhe riprodhues. Ky trajnim ishte vetëm një pjesë e aktiviteteve të realizuara në kuadër të projektit “Mjekët e familjes – Partnerë në promovimin e shëndetit seksual dhe riprodhues”, të cilin e realizuam së bashku me Qendrën për Mjekësi Familjare dhe me mbështetjen e qeverisë japoneze.
E trajnuar sipas udhëzuesit praktik të akredituar të përgatitur nga Shoqata e Gjinekologëve dhe Obstetërve të Maqedonisë dhe Qendra për Mjekësi Familjare pranë Fakultetit të Mjekësisë – Shkup, ajo sot me sukses kryen ekzaminimet vagjinale dhe merr tamponë për PAP test dhe testim për infeksione seksualisht të transmetueshme në ordinancën gjinekologjike në Shtëpinë e shëndetit në Radovish – një nga katër klinikat e tilla që ishin plotësisht të pajisura në kuadër të projektit, në katër qytete të ndryshme.
Në këtë mënyrë, përmes përfshirjes së mjekëve të trajnuar të familjes, në periudhën prill-nëntor 2022, 2.777 gra kanë marrë shërbime për shëndetin seksual dhe riprodhues, nga të cilat 1.847 vijnë nga grupe të cenueshme sociale (gratë rome, gra nga zonat rurale dhe gra me aftësi të kufizuara). Janë ofruar mbi 2.060 shërbime kontraceptive, duke përfshirë këshillimin dhe shpërndarjen e kontraceptivëve oralë dhe prezervativëve falas.
Studimi i rastit, i cili përmbledh jo vetëm rezultatet, por edhe praktikat e mira, tregon se si shteti mund të përmirësojë qasjen në shërbimet për shëndetin seksual dhe riprodhues në të gjithë territorin e Maqedonisë, e me këtë edhe shëndetin e përgjithshëm të grave dhe vajzave. Studimi është në dispozicion vetëm në gjuhën angleze, në këtë link.
