Pesëdhjetë vjet nga themelimi i 8 Prillit si Dita ndërkombëtare e romëve, gratë rome në Maqedoni vazhdojnë të luftojnë për të hyrë në tregun e punës për shkak të diskriminimit sistematik për një kohë të gjatë.
Kjo ilustrohet nga të dhënat sipas të cilave vetëm 4 gra rome janë të punësuara në pozicione menaxheriale në institucionet publike, dhe në pozicione jo-menaxheriale ato përfaqësohen nga vetëm 0.47% e numrit të përgjithshëm të të punësuarve. Edhe pse Shuto Orizari është komuna më e madhe me një popullsi rome në vend, nga gjithsej 18 të punësuar në komunë, vetëm 8 janë romë. Fakti që asnjë grua rome nuk është e punësuar në qendrat e punësimit në vend është gjithashtu e habitshme. Në 30 qendra punësimi në të gjithë vendin, vetëm dy romë janë të punësuar në punë jo-menaxheriale.
Nga gjithsej 7,647 persona që përdorën masa dhe shërbime aktive të punësimit gjatë vitit 2019 në nivel kombëtar, vetëm 169 janë romë, gjë që është jashtëzakonisht fatale duke pasur parasysh faktin se 4,632, ose 4.6% e të papunëve të regjistruar janë romë. Sipas Planit kombëtar operativ, nga numri i përgjithshëm i grave rome të regjistruara të papunë në nivel kombëtar, rreth 94.88% janë pa arsim ose vetëm me arsim fillor. Gjetje të tilla tregojnë qartë se nevojiten zgjidhje sistematike për të përmirësuar pozicionin socio-ekonomik të grave rome në vendin tonë.
Këto janë vetëm disa nga të dhënat që Grupi për avokim i mundësive të barabarta të punësimit arriti gjatë vitit 2020, duke e hulumtuar çështjen dhe duke avokuar para institucioneve kryesore. Analiza “Rome e punësuar – Rome e fortë” ofron një përmbledhje të situatës së grave rome në tregun e punës përmes të dhënave mbi përfaqësimin e grave rome në institucionet publike dhe përdorimin e masave dhe programeve të punësimit nga gratë rome. Të dhënat janë marrë në bazë të informacionit të mbledhur publik nga gjithsej 141 institucione shtetërore.
Prandaj, Grupi u dërgon rekomandimet e mëposhtme institucioneve kompetente:
- Agjencia për punësim e Republikës së Maqedonisë së Veriut të fillojë procesin e krijimit të masave të përshtatshme për punësim ose përshtatjen e atyre ekzistuese në përputhje me situatën aktuale dhe nevojat e grave rome, të cilat do të bazohen në të dhëna dhe propozime që do të dalin nga vetë komuniteti;
- Të vihet fokus në përfundimin e arsimit dhe ofrimin e trajnimeve specifike për gratë rome në mënyrë që të trajnohen dhe kualifikohen për profesionet e kërkuara;
- Të punësohen gratë rome në pozicionet kryesore menaxheriale për shkak të mundësisë për të krijuar dhe propozuar zgjidhje në përputhje me specifikat e këtij grupi të synuar, veçanërisht në fushën e punësimit;
- Të krijohen qasje afatgjata të punësimit të ndjeshme ndaj gjinisë në secilin institucion për të rritur pjesëmarrjen e romeve në administratën publike;
- Njësitë e vetëqeverisjes lokale në planet e tyre të veprimit të parashikojnë masa për punësimin e grave rome në administratën e tyre, veçanërisht në ato komuna ku ka një përfaqësim më të madh të popullatës rome.
Ne u bëjmë thirrje institucioneve kompetente t’i marrin parasysh këto rekomandime kur krijojnë politikat dhe masat e mëposhtme nga Plani operativ për punësim nëse ato vërtet dëshirojnë të sigurojnë qasje të barabartë në punësim për gratë rome dhe të zvogëlojnë hendekun gjinor në vend.
Grupi për avokim është i përbërë nga aktiviste gra rome dhe u formua në kuadër të projektit “Gratë rome avokojnë për mundësi të barabarta punësimi” të zbatuar nga HERA – Asociacioni për edukim shëndetësor dhe hulumtim me mbështetjen e fondacionit suedez “Quina til Quina”.
Personi për kontakt
Sibella Mamudoska |077 675 725| mamudoskasibela@gmail.com
