Shoqatat profesionale dhe organizatat e shoqërisë civile e nënshkruan Deklaratën “Me edukim seksual në shkolla për një rini më të shëndetshme dhe më të sigurt” me të cilën kërkojnë nga autoritetet që edukimi seksual të bëhet pjesë e programit mësimor – për të mirën e rinjve
15 shtator, Shkup – Kërkohet njëzëri nga Qeveria e Republikës së Maqedonisë së Veriut dhe Ministria e Arsimit dhe Shkencës që të sigurojnë qasje sistematike në informacione të bazuara shkencërisht për shëndetin seksual dhe riprodhues të të gjithë të rinjve në vend, shoqatat dhe organizatat përkatëse profesionale e nënshkruan Deklaratën “Me edukim seksual në shkolla për një rini më të shëndetshme dhe më ë sigurt” e cila u prezantua sot në konferencën kombëtare me të njëjtin emër të organizuar nga HERA – Asociacioni për edukim shëndetësor dhe hulumtim.
Duke pasur parasysh gjendjen shqetësuese të shëndetit dhe mirëqenies së të rinjve në Maqedoni, e cila konfirmohet nga statistikat vit pas viti, por edhe përvoja e vetë komunitetit profesional, mbështetja për futjen dhe zbatimin efektiv të edukimit seksual si lëndë zgjedhore në klasën e 9-të në arsimin fillor, u shprehën Shoqata e punëtorëve social të Maqedonisë, Shoqata e mjekëve shqiptarë, Shoqata e mjekëve të mjekësisë së përgjithshme – Mjekësi familjare, Instituti për martesë, praktikë familjare dhe sistematike – Alternativa, Shoqata maqedonase. e gjinekologëve dhe obstetërve, Shoqatës e juristëve të rinj të Maqedonisë, Shoqata mjekësore maqedonase – SHMM dhe shoqatat profesionale-specialiste pranë SHMM, Qendra psikologjike Alternative, Sindikata e specialistëve dhe rehabilituesve të Republikës së Maqedonisë së Veriut, Qendra për veprim psiko-social dhe kriza – Malinska, Qendra për mjekësi familjare në Fakultetin e Mjekësisë në Shkup, si dhe organizata që punojnë me të rinjtë dhe grupet e margjinalizuara HERA, Koalicioni Margjinat, Fronti Subversiv dhe Komiteti i Helsinkit për të Drejtat e Njeriut.
“Të gjithë nënshkruesit pajtohen, ashtu si shumica e publikut, se edukimi gjithëpërfshirës seksual është i nevojshëm që fëmijët dhe të rinjtë tanë të zhvillohen në individë të shëndetshëm dhe të pjekur emocionalisht. Shkenca është në anën e edukimit seksual dhe treguesit social dhe shëndetësor kanë qenë prej kohësh alarmues. Edukimi seksual është pjesë e politikave dhe ligjeve të shumta, vullneti politik për futjen e tij është bërë më i qartë vitet e fundit. Ajo që na mungon sot është zbatimi, dhe më e rëndësishmja, madje edhe parakusht për zbatimin e suksesshëm të tij, edukimi i vazhdueshëm i popullatës dhe sensibilizimi i komuniteteve lokale dhe prindërve për t’i rezistuar dezinformatave, gënjeshtrave dhe gjuhës së urrejtjes lidhur me EGJS – diçka, që mund të kontribuojnë të gjithë ne”, tha z. Bojan Jovanovski, drejtor ekzekutiv i HERA në fjalën e tij përshëndetëse para të pranishmëve.
Përfitimet e edukimit seksual u trajtuan nga z. Dirk Jan Kopp, Ambasador i Mbretërisë së Holandës dhe z. Igo Bestel, këshilltar për bashkëpunim dhe çështje kulturore në Ambasadën e Francës dhe drejtor i Institutit Francez në Shkup, në vendet e të cilit edukimi seksual është pjesë e programeve mësimore prej vitesh.
Atyre iu drejtua prof. dr. Katarina Stavriq, koordinatore e Qendrës për mjekësi familjare në Fakultetin e Mjekësisë në Shkup: “Si punëtore shëndetësore, pediatre dhe si profesoreshë në Fakultetin e Mjekësisë e cila e udhëheq Qendrën për mjekësi familjare, ne e mbështesim Deklaratën për futja e edukimit gjithëpërfshirës seksual sepse shëndeti nënkupton jo vetëm mungesën e sëmundjes, por edhe mirëqenien e plotë fizike, mendore dhe sociale. Detyra jonë nuk është vetëm të kurojmë sëmundjet, por edhe të punojmë në parandalimin, që do të thotë të promovojmë shprehi të shëndetshme. Dhe këtu arsimi është thelbësor. Nëse duam një rini më të shëndetshme dhe më të sigurt, edukimi shëndetësor duhet të fillojë që në moshë të re”.
Me nënshkrimin e Deklaratës, publiku profesional kërkoi gjithashtu ngritjen e vazhdueshme të ndërgjegjësimit të publikut për përfitimet shëndetësore, emocionale dhe sociale për fëmijët nga mësimi i edukimit gjithëpërfshirës seksual, si dhe krijimin e programeve dhe mekanizmave të posaçëm dhe gjithëpërfshirës për mbrojtjen nga dhuna dhe diskriminimi ndaj fëmijët në shkollat fillore dhe të mesme.
Në këtë kontekst, prim. dr. Slavica Gajdazis, drejtoreshë e Institutit për martesa, familje dhe praktikë sistematike – Alternativa, tregoi: “Për të gjithë ne është më se e qartë se bëhet fjalë për të rinjtë që janë në periudhën e adoleshencës dhe po përjetojnë ndryshime të turbullta në të gjitha fushat. Këto janë situata që, kuptohet, mund t’i shqetësojnë, e ndonjëherë edhe t’i trembin. I bëjnë pyetje vetes se çfarë po më ndodh mua, bëhen kureshtarë dhe hulumtojnë. Nëse nuk ua japim informacionin, ata do ta gjejnë aty ku është në dispozicion, dhe pjesa më e madhe do të jetë dezinformim dhe mashtrim, siç është, në fakt, pjesa më e madhe e asaj që lexojmë për edukimin seksual. Temat e seksualitetit dhe intimitetit kanë qenë gjithmonë tema të vështira për t’u folur, por ato janë një pjesë e pandashme e të gjithëve ne. Nëse duam që të rinjtë të rriten në njerëz të besueshëm dhe të qëndrueshëm, është e nevojshme mbështetja dhe mirëkuptimi, si dhe aksesi në kohë në informacionin e konfirmuar shkencërisht dhe atë në procesin arsimor, për të cilën angazhohet në fakt kjo Deklaratë.”
Natasha Paviqeviq Stojmenovska, përfaqësuese e Shoqatës së punëtorëve social, shtoi se përveç të rinjve, prindërit mund të mbështeten edhe në edukimin seksual në kujdesin për shëndetin e fëmijëve të tyre: “Më lejoni t’ju kujtoj se edukimi seksual është i njohur edhe në Ligjin për parandalimin e dhunës ndaj grave dhe dhunës në familje. Është një mjet që mund të kontribuojë gjithashtu në parandalimin adekuat social të dhunës mes të rinjve.”
Mbështetje për integrimin e edukimit gjithëpërfshirës seksual në sistemin e arsimit formal dhanë edhe deputetet Maja Moraçanin nga DOM, Sanela Shkrijel nga LSDM, Arbana Pasholi nga BDI, Monika Zajkova nga LDP dhe Njomza Shaqiri nga Aleanca për Shqiptarët. Duke rikujtuar rekomandimet e shumta të organeve ndërkombëtare për vendin, si dhe politikat dhe ligjet kombëtare të Republikës së Maqedonisë së Veriut, ata ranë dakord se përfaqësuesit publik dhe partitë politike kanë për detyrë të sigurojnë edukim në kohë për shëndetin seksual dhe riprodhues dhe të drejtat e çdo i ri i cili, të paktën, do të kontribuonte në dobësimin e stereotipeve dhe uljen e urrejtjes dhe diskriminimit ndaj grave dhe grupeve të tjera të cenueshme të qytetarëve në vend.
Teksti integral i Deklaratës mund të gjendet këtu link.
