Qasja në abortin e sigurt është një e drejtë shëndetësore dhe thelbësore për realizimin e lirisë riprodhuese, është ndër mesazhet kryesore të dërguara me rastin e Ditës ndërkombëtare për qasje në abortin e sigurt dhe legal, e cila festohet çdo vit më 28 shtator. Edhe pse Ligji për ndërprerjen e shtatzënisë nga viti 2019 u lejon grave liri më të madhe riprodhuese, në vend ende nuk ka asnjë kontraceptiv të vetëm në listën pozitive të barnave, ndërsa aborti mjekësor është i disponueshëm vetëm në Shkup me çka i përjashton gratë nga zonat rurale, ndërsa barnat e përdorura për të ende nuk janë regjistruar.
Në konferencën për shtyp kushtuar Ditës ndërkombëtare për qasje në abort të sigurt dhe legal, mesazhe u dërguan nga disa prej ekspertëve në vend. Drejtori i Klinikës Universitare për Gjinekologji dhe Obstetrikë (UGAK) Shkup prof. Dr. Irena Aleksioska-Papestiev theksoi se si promovuese e politikave më të mira dhe më të sigurta shëndetësore, në përputhje me standardet e Organizatës Botërore të Shëndetësisë, për të katërtin vit radhazi, Klinika Universitare për Gjinekologji dhe Obstetrikë me sukses zbaton dhe realizon abort mjekësor, si mënyra më e sigurt për të ndërprerë shtatzëninë. Duke marrë të drejtën e pacenueshme të gruas për zgjedhjen e saj, Klinika e Gjinekologjisë dhe Obstetrikës, me mbështetjen e Ministrisë së Shëndetësisë dhe HERA, ofron burime dhe kushte cilësore që aborti mjekësor të jetë zgjedhja e më shumë se 80% të pacientëve që i nënshtrohen ndërprerjes së shtatzënisë. Ajo shtoi se një nga shkaqet më të mëdha të vdekshmërisë te nënat në botë janë ndërlikimet që lidhen me ndërhyrjet e paligjshme për ndërprerjen e shtatzënisë, të cilat janë jashtëzakonisht të pasigurta për një grua dhe për këtë arsye aborti mjekësor duhet të jetë lehtësisht i disponueshëm dhe të kryhet sipas standardeve më të mira botërore.
Prof. Dr. Gligor Tofoski, specialist gjinekolog në Klinikën Universitare për Gjinekologji dhe Obstetrikë të ISHP-së dhe kryetar i Shoqatës së Gjinekologëve dhe Obstetërve Maqedonas (MAGO) theksoi se ligjshmëria e abortit është një nga parametrat më të rëndësishëm dhe se që nga viti 2019 Republika e Maqedonisë së Veriut ka një ligj për ndërprerjen e shtatzënisë që avancon të drejtat e grave. Nga viti 2020 kemi edhe një Udhëzues klinik për ndërprerjen e shtatzënisë, të përgatitur nga ekspertë të fushës së gjinekologjisë dhe obstetrikës, se si duhet të aplikohet metoda. Ai shtoi se siguria është aspekti tjetër – të dish të zbatosh metodën, të merren efekte pozitive, dhe ajo që mungon është regjistrimi i barnave për abortin mjekësor, për të kompletuar legjislacionin e avancuar ligjor për këtë temë.
Eva Spasevska, menaxhere e programit të programit të kujdesit seksual dhe riprodhues në HERA, theksoi se edhe pse aborti është i ligjshëm dhe i disponueshëm në vend, aborti me kërkesë të gruas për arsye sociale dhe ekonomike ende nuk mbulohet nga sistemi shtetëror i sigurimeve shëndetësore. Kostot e larta kërcënojnë aksesin në abort të sigurt dhe pikërisht për shkak të tyre, ne ende jemi dëshmitarë të rasteve të abortit të paligjshëm. Rekomandimet ndërkombëtare tregojnë gjithashtu se shteti duhet të sigurojë mbulimin universal të të gjitha kostove që lidhen me shëndetin seksual dhe riprodhues dhe metodat moderne të kontracepsionit, të cilat parashikohen nga Programi i Qeverisë 2022-2024, por ende nuk kemi një kontraceptiv të vetëm në kurriz të fondit të sigurimit shëndetësor, dhe vendi ka një nga normat më të ulëta të përdorimit të kontracepsionit modern në Evropë, që është vetëm 14%. Drejtësia riprodhuese, përveç të drejtës për të zgjedhur, përfshin gjithashtu të drejtën për akses të barabartë në shërbimet shëndetësore, informacion dhe mbështetje – si dhe të drejtën e çdo gruaje që të jetë në gjendje të vendosë për trupin e saj dhe të marrë një vendim të informuar, pa frikë. apo diskriminim.
HERA, si një organizatë që punon në edukimin shëndetësor, ka vite që punon në ndërgjegjësimin e publikut, përmirësimin e shërbimeve dhe mundësimin e të drejtës për kontracepsion modern për gratë në vend. Në këtë drejtim dhe sot, me rastin e Ditës ndërkombëtare për qasje në abort të sigurt dhe legal, HERA realizon trajnimin për gjinekologët e kujdesit parësor me temën “Aborti mjekësor dhe kontracepsioni modern”.
Ky është trajnimi i dytë i akredituar i vitit për mjekët gjinekologë të kujdesit parësor shëndetësor me temën “Aborti mjekësor dhe kontracepsioni modern” në bashkëpunim me MAGO, dhe i akredituar nga Oda e Mjekësisë, në të cilin gjinekologët patën mundësinë të mësojnë më shumë rreth kornizës ligjore, metodat e realizimit të abortit mjekësor në vend, shembuj nga puna praktike e lektorëve dhe informacione kyçe për këshillimin psiko-social gjatë kësaj procedure.